- Κουρίλες
- (Kurile). Αρχιπέλαγος (10.200 τ. χλμ., περ. 20.000 κάτ. το 2000) του βορειοδυτικού Ειρηνικού ωκεανού, το οποίο ανήκει πολιτικά στη Ρωσία (στα ρωσικά Κουρίλσκιγιε Όστροβα). Οι K., που βρίσκονται μεταξύ 43° και 50° βόρειου πλάτους, εκτείνονται περίπου επί 1.200 χλμ. μεταξύ του νότιου άκρου της χερσονήσου της Καμτσάτκα στα Β και του ιαπωνικού νησιού Χοκαϊντό στα Ν, χωρίζοντας τον Ειρηνικό ωκεανό από την Οχοτσκική θάλασσα. Το αρχιπέλαγος αποτελείται περίπου από τριάντα νησιά και από πολυάριθμα νησάκια και σκοπέλους. Τα κυριότερα νησιά, από τα Β προς τα Ν, ονομάζονται Σουμσού, Παραμουσίρ, Ονεκοτάν, Σιακοτάν, Σιμουσίρ, Ουρούπ, Ιτουρούπ και Κουνασίρ.
Οι K., ηφαιστειακής προέλευσης, σχηματίστηκαν μετά από ορεογενετική αλπικοϊμαλαϊνή ανύψωση του τριτογενούς. Στηρίζονται πάνω σε μια υποβρύχια ορεινή ράχη, στο ανατολικό πλευρό της οποίας υπάρχει η Τάφρος των Κ.· το μεγαλύτερο βάθος της φτάνει, στην Άβυσσο Βιτγιάζ, τα 10.500 μ.
Ο πληθυσμός ζει κυρίως σε παράκτια χωριά. Κυριότερο αστικό κέντρο είναι η κωμόπολη Σέβερο Κουρίλακ (περ. 2.500 κάτ.) στο νησί Παραμουσίρ. Κύριες δραστηριότητες των κατοίκων είναι η εκμετάλλευση των δασών, που αποτελούνται κυρίως από κωνοφόρα, και η αλιεία. Εξαιτίας του ψυχρού κλίματος, τον χειμώνα η ναυσιπλοΐα παρεμποδίζεται από τους πάγους.
Ιστορία. Οι πρώτοι κάτοικοι των Κ. –που ανακαλύφθηκαν τον 17o αι. από τον Ολλανδό θαλασσοπόρο Μαρτόν ντε Βρις– πιθανολογείται ότι ήταν οι Αϊνού. Τα νησιά υπήρξαν για μεγάλο χρονικό διάστημα μήλον της έριδος μεταξύ Ιαπώνων και Ρώσων. Τελικά, με τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου πολέμου περιήλθαν στην πρώην ΕΣΣΔ και, το 1947, περιλήφθηκαν στην πρώην επαρχία Σαχαλίνης της Ρωσικής Δημοκρατίας. Τις Κ. εξακολουθεί να διεκδικεί η Ιαπωνία, η οποία πιέζει, με οικονομικά μέσα, τη Ρωσία να τις επιστρέψει. Οι συνομιλίες μεταξύ των δύο χωρών έχουν επισπευθεί κυρίως εξαιτίας της πιθανότητας διάβασης από την περιοχή του πετρελαιαγωγού που συνδέει τη Σιβηρία με την Ιαπωνική θάλασσα.
Το ηφαίστειο Αλαΐντ, στο ομώνυμο νησί του αρχιπελάγους των Κουρίλων, είναι η ψηλότερη κορυφή (2.339 μ.) ολόκληρου του νησιωτικού συμπλέγματος.
Dictionary of Greek. 2013.